Federatie Particulier Grondbezit

FPG: Verzwaring opgaven voor landbouwsector blijkt uit kabinetsbrieven

28 november 2022 door FPG

Een stapeling van water, klimaat en stikstofmaatregelen komt op agrarische bedrijven af. Dat blijkt uit het pakket brieven dat 25 november naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Bestaande natuurvergunningen bieden niet langer zekerheid. Intern salderen wordt weer vergunningplichtig, extern salderen kan alleen met een hogere korting geen vrije verhandeling van rechten,  latente ruimte wordt weggenomen en vergunningverlening aangescherpt. FPG ziet hiermee een groeiende opgave voor de landbouwsector en daarmee particuliere grondeigenaren.

Inzet voorkeursrecht overheid?

Voor landbouwgrond kijkt het kabinet daarnaast naar de inzet van het voorkeursrecht en eerste recht van koop om de natuurwensen te realiseren. Een zeer onwenselijke ontwikkeling wat FPG betreft. Ook staan de brieven van de verschillende ministers bol van voornemens en aankondigingen van extra maatregelen, zonder heel concreet te worden. Dat schept nog meer onduidelijkheid voor ondernemers.

Landbouwakkoord en herziening pachtregelgeving

De opgave voor de landbouwsector worden dus verder verzwaard.  En tegelijkertijd wordt hiermee de ruimte om te ondernemen verkleind, zo concludeert FPG. Dit alles werkt door naar het verdienvermogen van bedrijven. En daarmee komen pachtinkomsten ook verder onder druk voor grondeigenaren. Het beloofde perspectief voor grondeigenaren wordt in de brief van Minister Adema vorm gegeven met een streven te komen tot een landbouwakkoord. Positief punt is dat hervorming van de pachtregelgeving en fiscale prikkels ook op de onderhandelingstafels komen. FPG pleit hier al geruime tijd voor. En wil dan ook haar bijdrage leveren aan het landbouwakkoord.

Invoering voorkeursrecht kwalijk

Het kabinet maakt in haar brieven keuzes voor woningbouw en verstedelijking. De ruimte daarvoor moet komen van de landbouw. Het Kabinet wil namelijk stikstofrechten via het voorkeursrecht verwerven. Daarnaast wordt een onderzoek aangekondigd om ook het voorkeursrecht te gebruiken bij verkoop van agrarische gronden door particulieren. FPG vindt dit een zeer kwalijke zaak, omdat dit rechtstreeks het eigendomsrecht aantast. Dat is een principiële aantasting van ons rechtsbestel en gaat veel te ver. Invoering van het voorkeursrecht leidt enkel tot verdere vertraging en suboptimale, dure oplossingen.

Gebruik de WILG!

Het is ook onnodig gezien het huidige instrumentarium van de Wet Inrichting Landelijk Gebied (WILG) al beidt. Hiermee kunnen provincies gebiedsprocessen van de grond trekken, begeleiden en desnoods afdwingen. Voor het herstel van het onderling vertrouwen vindt de FPG het dan ook belangrijk dat deze bestaande weg wordt bewandeld. De benadering zoals geschetst in de Kabinetsbrieven roept dan ook de vraag op of overheden wel gebiedsprocessen willen of dat zij toch kiezen voor een top down aanpak met opgelegde plannen.

Goede stap piekbelasters

De FPG ziet de aanpak rond piekbelasters wel als een goede stap. Het aanbod voor deze groep is verbeterd en kan leiden tot meer ruimte. Ondernemers die willen stoppen moet je verleiden met een goed aanbod waardoor zij kiezen voor verkoop aan de overheid. Dat moet dan wel echt vrijwillig zijn en zonder beroepsverbod.

Meer grondgebondenheid, faciliteer gebiedsprocessen

In de afgelopen maanden heeft FPG zowel naar ministerie als provincies een pleidooi gevoerd voor grondgebonden meer natuurgerichte bedrijven rondom Natura2000 gebieden. Die ontwikkeling moet vanuit bedrijven en grondeigenaren zelf komen. En kan ingebed worden in gebiedsprocessen. De wil om samen eruit te komen is ook breed aanwezig in het buitengebied. Het is mogelijk om decentraal, gezamenlijk ervoor te zorgen dat de stikstofbelasting op N2000 gebieden af neemt. Maar je moet eigenaren en partijen in de gebieden wel zelf het stuur in handen geven. Daarmee creëer je het broodnodige perspectief.