FPG Bijeenkomst: Visie op duurzame pacht
De jaarlijkse pachtbijeenkomst vond plaats op Landgoed Anderstein van de familie van Beuningen. Deze stond in het teken van de recente politieke ontwikkelingen en hoe pacht ingezet kan worden bij verduurzaming.
FPG en Pacht
Paul Kindt, bestuurslid FPG, trapte af. De twee belangrijkste punten voor FPG in het pachtdossier zijn de behoefte aan modernisering van de pachtwet en de scheve verhouding tussen Box 3-heffingen en de vastgestelde pachtnormen. FPG heeft in 2021 een visie geschreven over het toekomstige pachtstelsel: ‘de kracht van pacht’. Pacht is bestempeld in de laatste Kamerbrief van Minister Adema als een thema in het te sluiten landbouwakkoord. De FPG is in contact met het ministerie van LNV hierover en zet met hernieuwde energie in op de lobby. Begin 2023 staan werkbezoeken van Kamerleden, een gesprek met minister Adema over pachtbeleid en een gesprek met de staatssecretaris voor Fiscaliteit en Belastingdienst op de agenda.
Pacht is essentieel voor grondgebonden landbouw en verduurzaming van het buitengebied. Daarvoor is het noodzakelijk dat het pachtstelsel wordt vernieuwd. Reguliere pacht moet versneld worden uitgefaseerd. Het is te star en bevat teveel dwingend recht. Daarvoor in de plaats moet een vorm van langjarige, duurzame pacht komen en moet de fiscaliteit worden aangepast om de druk op het verdienvermogen van pachter en verpachter te verlichten. Dit is hard nodig gezien de inzet op extensivering van de landbouw. Daar moet financieel iets tegenover staan om te kunnen blijven ondernemen.
NVR: Visie op Duurzame Pacht
Simon Kapteijn, oud bestuurder van HPG, sprak namens de werkgroep pacht van de NVR. De NVR heeft een white paper geschreven: Pacht, Landbouw en Natuur. Één van de belangrijkste voorstellen van de NVR is om groen verpachte grond als Groene Belegging aan te mogen merken. Groene Beleggingen worden namelijk lager aangeslagen in Box 3. Vanuit de zaal werd opgemerkt dat NSW-gerangschikte grond ook is vrijgesteld. Dat het ‘Boerenlandgoed’ dus ook een oplossing biedt aan (stoppende) boeren. Overheden en TBO’s geven vaak korting op de pacht als boeren groener werken. Met de huidige fiscale druk is dat financieel moeilijk voor particulieren. Een betere betaling voor de maatschappelijke diensten aan boeren is in dat kader belangrijk. Dit kan onder andere door het nieuwe GLB en vanuit de vergoedingen in het Nationaal Programma Landelijk Gebied.
Praktijkvoorbeeld: Landgoed Kranengoor
De laatste spreker was Jan Schoenmaker van Landgoed Kranengoor (Laren, Gelderland). Het eeuwenoude landgoed is ongeveer 90 ha en bestaat voornamelijk uit bos. Het is ondergebracht in een ANBI familiestichting. In het bos ligt 12 ha aan bosweiden. In 2019 kwam de provincie met het verzoek de weiden om te vormen naar natuur. Na deskundig onderzoek en overleg met de reguliere pachters, kavelruil en uitplaatsingen waren alle 12 ha in 2021 pachtvrij. Het realiseren van ‘nieuwe natuur’ liep desondanks alsnog stuk op het gebrek aan overeenstemming met de provincie over de natuurdoeltypes, de inrichtingseisen en de eis van een eenzijdige, eeuwigdurende notariële akte van kwalitatieve verplichting met boete- en sanctiebedingen.
Dit proces had echter wel geresulteerd in het inzicht dat de stichting de bosweiden natuurinclusiever wilde laten beheren. Hoe dat te realiseren is een zoektocht geweest. Zelf KPI’s (key performance indicators), doelen of beheersmaatregelen te ontwikkelen was voor de stichting geen mogelijkheid. Uiteindelijk is besloten de ANLb-systematiek (Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer) te gebruiken. De nieuwe pachter van de bosweiden moet beheren volgens het ANLb pakket zoals dat door het natuurcollectief VALA wordt voorgeschreven. De stichting realiseert zelf de hierbij behorende inrichtingsmaatregelen. Als initiële pachtprijs is de volgende formule overeengekomen: (I – K)/2: alle Inkomsten (financiële voordelen) uit de bosweides min de kosten van het natuurinclusieve beheer, gedeeld door twee. De factor twee is flexibel inzetbaar omdat de stichting de pachter mede ziet als zorgvuldige beheerder van het historische landschap van Kranengoor. Dit levert ruim meer op dan de reguliere pachtopbrengst die het landgoed daarvoor kreeg.
Een voorlopige conclusie van de avond is dat, terwijl we wachten op aanpassing van de vermogensrendementsheffing en de Pachtwet, de liberale pacht veel mogelijkheden biedt voor het combineren van vergroening en behoud van economische draagkracht.
