Federatie Particulier Grondbezit

MeerBomenNu verzamelt zaailingen, ook op landgoederen

23 december 2022 door FPG

Nils Borgesius interviewde Elsemarieke Spriensma van MeerBomenNu, een organisatie die zaailingen oogst en gratis uitdeelt. MeerBomenNu werkt regelmatig samen met landgoedeigenaren.

V:Kun je uitleggen wat MeerBomenNu precies doet?
A: Wij verzamelen jonge zaailingen uit bossen, natuurgebieden, landgoederen en parken etc. en delen ze gratis uit. Deze zaailingen zijn door de beheerder van het terrein aangemerkt als ‘ongewenst’ en moeten dus verwijderd worden. Vaak worden deze zaailingen afgeknipt met als gevolg dat ze het jaar daarna weer uitlopen. Wij verwijderen ze met wortel en al. Hierdoor komt de zaailing dus niet meer terug en kan deze op een andere plek geplant worden.

V:Wat is jouw rol?
A:
Ik ben de regiocoördinator van Gelderland. Vorig jaar heb ik als vrijwilliger veel geoogst en nu heb ik een meer coördinerende rol. Mijn werk is drieledig. Ten eerste probeer ik zoveel mogelijk zaailingen te verplanten door oogstevents te organiseren. Dat doe ik samen met een aantal oogstbegeleiders. Daarnaast zoek ik de samenwerking met al bestaande vrijwilligersgroepen. Als laatste probeer ik gemeenten enthousiast te krijgen zodat ze met ons willen samenwerken. Gelukkig ben ik ook nog veel in de bossen te vinden.

V: Misschien een voor de hand liggende vraag, maar waarom doen jullie dit?
A: Door op deze manier boompjes en struiken te verzamelen willen we Nederland sneller vergroenen en meer diversiteit aanbrengen. Vanuit het Rijk ligt er een grote opgave om 37.000 ha terrein voor 2030 te beplanten. Hierdoor komt er een enorme druk op kwekers en op beheerders. De natuur levert ons enorm veel jonge bosaanplant die we kunnen verhuizen van kansarme plekken naar kansrijke plekken. Door deze met vrijwilligers te verzamelen kunnen terreinbeheerders sneller en goedkoper planten. De kwekers kunnen nog steeds de soorten aanleveren die wij niet in het bos vinden. Hierdoor kan er meer en sneller geplant worden.

V: Welke soorten verzamelen jullie?
A: We verzamelen inheemse soorten die na overleg met de beheerder verwijderd mogen worden. De bossen in Nederland worden helaas ook overspoeld door Amerikaanse eik en Amerikaanse vogelkers. Deze soorten verwijderen we wel, maar delen we vanzelfsprekend niet uit. Het is belangrijk om te melden dat we nooit iets doen zonder overleg met de beheerder. Zij/hij weet immers wat gewenst is en ongewenst. In veel gevallen gaat het om opschot dat te dicht bij paden staat of waarvan heel veel op een plek is opgekomen. Dit wordt dan verwijderd met het oog op diversiteit.

V: Aan wie delen jullie de zaailingen weer uit?
A: We delen ze uit aan iedereen die zaailingen wil hebben. Dit zijn particulieren die boompjes en struiken in de tuin willen, boeren die hagen en heggen willen aanleggen, terreinbeheerders die meer diversiteit willen in het gebied etc. Iedereen kan zaailingen komen halen! We letten er wel goed op dat de zaailingen in een soortgelijke omgeving terechtkomen. De grondsoort speelt hierin een belangrijke rol, maar ook de soort. Stichting Landschapsbeheer Gelderland geeft hierin gelukkig duidelijk advies op hun website.

V: Waar kunnen deze zaailingen gehaald worden?
A: Bij de oogstevents of in de bomenhubs. We organiseren tijdens de winter honderden oogstevents door heel Nederland. Tijdens zo’n event gaan vrijwilligers zaailingen verzamelen en deze kunnen aan het eind van de dag worden opgehaald. De zaailingen die niet worden opgehaald worden tijdelijk ingekuild in een bomenhub. Dit is een verzamelplek voor zaailingen, en hier staan ze met de wortels in de aarde zodat ze niet uitdrogen. Plantlocaties (zo noemen we de locaties die zaailingen komen halen) kunnen een bomenhub benaderen en een afspraak maken.

V: Hoe houd je in vredesnaam het overzicht?
A: Hierbij is onze bomenplanner onmisbaar! Dit is een online platform waar vraag en aanbod samenkomen. Elke vrijwilliger, oogstlocatie, bomenhub, plantlocatie en elk event zijn hierin verzameld. Elke zaailing die we oogsten wordt geregistreerd. Hierdoor weten we precies welke zaailingen er in welke bomenhubs staan en waar ze geoogst zijn. In deze bomenplanner kunnen plantlocaties dus precies weten waar ze zaailingen kunnen ophalen en weten vrijwilligers welke events er georganiseerd worden.

V: Weet je hoeveel van de zaailingen overleeft?
A: We houden ieder jaar een enquête onder de plantlocaties. Hierdoor weten we inderdaad hoeveel zaailingen zijn aangeslagen. Het wordt dit jaar het derde seizoen. Het eerste seizoen heeft 80 procent het overleefd. Dit is natuurlijk prachtig! Het tweede seizoen, vorig jaar dus, is helaas minder goed geweest. Dat jaar heeft rond de 50-60 procent het overleefd. Dit komt natuurlijk mede door de enorme droogte in het voorjaar en de zomer. We doen er alles aan om de overlevingskans zo hoog mogelijk te maken en geven de plantlocaties hierin ook advies.

V: Wat kunnen jullie voor landgoedeigenaren betekenen?
A:
We zijn eigenlijk altijd op zoek naar goede oogstlocaties. Veel landgoederen liggen op prachtige terreinen die goed beheerd worden. Het beheer is echter veel werk en opschot verwijderen is een klus die hier ook onder valt. Hierbij kunnen wij dus helpen. MeerBomenNu kan met een groep vrijwilligers de beheerder hierbij helpen en ervoor zorgen dat de ‘ongewenste’ zaailingen een nieuwe kans elders krijgen.

V:Welke ervaring hebben jullie met landgoedeigenaren?
A:
We werken al op verschillende landgoederen met de eigenaren en beheerders samen. Zij zijn gelukkig erg blij met ons. Doordat we hen een deel van het werk uit handen nemen, hebben zij meer tijd voor andere klussen. Zij zien ook de waarde van de methode en zijn blij dat hun zaailingen elders een kans krijgen om te groeien.

V: Stel dat een landgoedeigenaar interesse heeft om met jullie samen te werken, wat is dan de eerste stap?
A:
Het is super als een landgoedeigenaar met ons wil samenwerken! In dit geval is het belangrijk dat een oogstbegeleider komt kijken op het landgoed om goed afspraken te kunnen maken met de beheerder en kan zien welke zaailingen er staan. Ik wil nogmaals benadrukken dat we nooit iets doen zonder overleg met de beheerder. De eigenaar/beheerder heeft, natuurlijk, het eerste en laatste woord.

Het contact met de oogstbegeleider loopt via mij. Mailen kan op gelderland@meerbomen.nu en bellen op: 06-43631249.

V: Wat is jullie uiteindelijke doel?
A:
Het liefst zouden we willen dat iedereen in Nederland via onze methode gaat werken. Iedereen die dus ‘ongewenste’ zaailingen verwijdert moet die eigenlijk niet meer in de versnipperaar of op de takkenrail gooien, maar verzamelen zodat ze verplant kunnen worden. Dit is natuurlijk veel werk, maar daar zijn wij voor om te helpen! Nederland heeft meer bomen nodig en op deze manier kunnen we misschien nog aan de opgave vanuit het Rijk voldoen.