FPG: Onteigeningsdiscussie gaat voorbij aan zelfrealisatie

Deze week werd bekend dat het ministerie twee scenario’s heeft klaarliggen om de stikstofuitstoot versneld te reduceren. Bij de ene worden alleen productierechten opgekocht, bij de andere ook alle gronden rondom stikstofgevoelige gebieden. Dit is uitgewerkt in een PBL-onderzoek dat uitkwam op maandag 6 september. NRC berichtte al eerder over onteigening om het stikstofdossier vlot te trekken.

Dreig niet met onteigening

FPG vindt dat het ministerie te snel grijpt naar een ultiem middel dat onteigening is. Een lange termijn visie en doelstellingen zijn eerst nodig, waar de invulling in de opgavegebieden samen met grondeigenaren kunnen worden gerealiseerd. Gelukkig zijn meerdere politieke partijen al opgestaan die een tegengeluid laten horen in deze discussie. Innovatie, grondgebondenheid en verweving van functies kan al heel veel reductie realiseren.

Investeer in het gebiedsproces

Het scenario waarbij ook de grond wordt opgekocht ziet FPG absoluut niet werken. Dit zal enkel de boel vertragen en leiden tot een breed negatief sentiment. Boeren en grondeigenaren hebben van oudsher het landelijk gebied beheerd en voldaan aan gestelde regels. Waarom zou dat nu niet kunnen? De oproep van FPG is dan ook: maak de kaders duidelijk en investeer in gebiedsprocessen. Kijk naar de mogelijkheden en welwillende grondeigenaren die in gebieden aanwezig zijn. Zij willen meedenken en meewerken, maar geef ze de kans om het te doen.

Voorkom onrust in het buitengebied

De dreiging van onteigening veroorzaakt vaak veel persoonlijk leed, ellenlange procedures, veel onrust in de streek en uiteindelijk is de samenleving duurder uit. Onteigening is bedoeld om plannen die een groot maatschappelijk belang dienen toch te kunnen uitvoeren ook als eigenaren weigeren daaraan mee te werken. Er moet dus wel een goede reden zijn voor de overheid om het grondrecht van eigendom terzijde te schuiven. Die reden is er niet als de overheid niet eerst in overleg gaat met eigenaren om na te gaan of zij het beoogde maatschappelijk belang, zoals vermindering van de stikstofbelasting op natuurgebieden, zelf invulling kunnen geven.

Geef het tijd en wees flexibel

FPG vindt dat overheden meer moeten doen dan de wettelijk voorgeschreven volledige schadeloosstelling aanbieden. Zij moeten allereerst investeren in gebiedsprocessen. Geef eigenaren van grond en andere betrokkenen de opdracht en de mogelijkheid uitvoerbare plannen te maken. Zo’n gebiedsproces vereist van overheden een open houding naar grondeigenaren en andere belanghebbenden. Tijd, flexibiliteit in provinciaal ruimtelijk beleid en geld zijn hierbij onmisbaar.